Perry's Spel van 16
While tidying up an old cabinet (mahogany, not a PC case) I found a box labeled “Perry’s Spel van 16” at my mom’s place. She informs me she received it as a gift in the ’40s from an aunt, who would have played the game in the ’30s. I could not find much information about it online. The game rules are missing in the box, and all I have – or had – to go on was a bunch of stacks of discs numbered 1 through 16. But Museum Rotterdam helped me out.
The game shows up on various auction sites, ranging from 20 to 100 EUR depending on age and wear-and-tear. Generally the listings are of poor quality. Museums sometimes have the game – Rotterdam was really helpful, they have the “early” edition for three players. The toys museum Kinderwereld Speelgoedmuseum has the “late” edition for four, which is what my mom has.
The museum in Rotterdam was responsive on Twitter, and sent me a pretty-good photograph of the front and back of the rules sheet. I’m transcribing the rules here (in Dutch, in the original spelling) for posterity. I have tried to keep the spelling and typographical oddities.
There’s an Android game out there called “Perry’s 16” which is vaguely similar, and if I were to describe the original game I would call it “a cross between Bingo and Skip-Bo”, which is possibly not so informative if you don’t know those games.
Spel van 16.
1. Het kan gespeeld worden door een onbepaald aantal personen, doch elk doosje bevat de benoodigde cijfers voor 3 personen. Wil men het dus met meer personen spelen dan zijn meer doosjes benoodigd.
2 Ieder heeft noodig 6 pakjes of stapeltjes nummers elk van 1 tot 16.
3. Een der spelers, die voor afroeper zal fungeren, schudt zijn nummers goed dooreen, legt ze blind neer, keert er telkens een om en leest dat nummer af. Hij zelf speelt dus natuurlijk ook mede en maakt eveneens rijen als de anderen. (Zie verklaring Nos. 5 en 7.)
4. De anderen hebben hun nummers voor zich in 16 hoopjes (6 eenen, 6 tweeën. enz.)
5. Zij nemen telkens daarvan af de afgeroepen cijfers, en leggen deze in rijen voor zich néér, behalve de Nos. 1, die apart worden gelegd (ieder afzonderlijk) zoodra zij worden afgeroepen.
6. Het doel van het spel is om op die “éénen” de daarop volgende cijfers te leggen, al naar gelang zij afgeroepen worden, zóó – dat men daarvan weer pakjes van 1 tot 16 krijgt. (Zoodra er dus een 2 afgeroepen wordt, legt men die op de 1, als er een 3 afgeroepen wordt op de 2, enz.)
7. Natuurlijk kan men daartoe niet dadelijk alle afgeroepen nummers gebruiken. Deze legt men nu in rijen voor zich neer. (Meer dan 4 rijen mogen niet worden gemaakt, en lieft moet men zoo lang mogelijk minder dan 4 rijen hebben.)
8. Doordien men 4 rijen mag maken heeft men een zekere keuze, om de hoogere cijfers b.v. bij elkaar te brengen en de lagere ook. Dit is dan ook wenschelijk, want men mag alleen het onderste cijfer der rijen afnemen om op de “eenen” te leggen (zie 6).Ligt er nu in de rij een hoog cijfer onder een laag, dan kan men hier niet meer bij, en men kan dus alvast één van zijn pakjes (stapeltjes) niet gereed maken. (Zie echter verklaring No. 12.)
9. Daarom, als nu achtereenvolgens de cijfers
16 8 10 4 8 14 1 12 15 en 16
worden afgelezen, dan legt men ze b.v. zoo:
Hier bevat Rij I. achtereenvolgens: 16, 14, 12, 15, 16; Rij II. 8, 4, 3; Rij III. 10; Rij IV. is leeg en er ligt een 1 (apart.)
10. Zoodra er nu een 2 afgeroepen wordt, legt men die op de 1 (apart), en neemd de 3 en de 4 van rij II af om die er ook op te leggen.
11. Men heeft dus een zekere keus waar men de afgeroepen cijfers leggen wil, maar onbeperkt is die keuze niet. Men zal dus, als het verlangde cijfer (in ‘t voorbeeld dus cijfer 2) niet spoedig afgeroepen wordt, wel dikwijls een hoog cijfer onder een laag cijfer moeten leggen (vooral gebeurt dit, wanneer het lang duurt voor een “een” afgeroepen wordt.) Hoe krijgt men er dit nu weer onder vandaan?
12. Allereerst door zoolang mogelijk minder dan 4 rijen te gebruiken. Gesteld (zie voorbeeld) dat men op de 1 (apart) reeds de 10 volgende cijfers had neer gelegd, zoodat daar nu boven op ligt nummer 11. Nu zou men wel graag daarop 12 willen leggen. Die legt in rij I. Hoe krijgt men die nu? – Wel, men heeft nog maar 3 rijen en men mag er 4 hebben. (Vraag nu aan den afroeper of oplezer een oogenblik met afroepen te wachten todat gij Uwe nummers in orde hebt gebracht. Zoo gij klaar zijt, kan het afroepen weer voortgaan.) Ge moogt nu het onderste cijfer van rij I wegnemen en leggen op rij IV. Nu scheidt ons die No. 15 nog van No. 12. Gelukkig echter bestaat het recht om steeds het onderste cijfer van een rij weg te nemen en dit te leggen onder een andere rij, wanneer daar tenminste onderaan ligt een daarop volgend getal (opwaarts geteld.) ⌧⌧ mag dus de hinderlijke 15 van rij I. leggen onder de 16 van rij IV.
Er is een vouw in de instructies, waardoor een woord, waarschijnlijk “Men”, niet te lezen is. In het plaatje bevat Rij I. achtereenvolgens: 16, 14, 12; Rij II. 8, 4, 3; Rij III. 10; Rij IV. 16, 15 en er ligt een 11.
Nu ligt 12 onderaan en mag men deze dus wegnemen en op het pakje van 11 leggen.
13. Door zoo voortdurend te schikken, kan men, als het spel niet al te slecht loopt, altijd wel weer bij de verlangde cijfers komen, als zij ‘t ook eerst op ‘t eind van ‘t spel.
14. Juist dit verschikken en berekenen is de kunst van dit spel. Zooals nu in ons voorbeeld. Nadat wij de 12 van rij I op ons pakje van 11 hebben gelegd is de stand zoo:
Nu bevat Rij I. achtereenvolgens: 16, 14; Rij II. 8, 4, 3; Rij III. 10; Rij IV. 16, 15 en er ligt een 12 (pakje).
Als er nu eens een 13 werd afgeroepen, zou men die op de “12” van het pakje kunnen leggen, verder No. 14 nemen van rij I en 15 en 16 van rij IV en dan was er één pakje klaar. Voor die “13” komt, kan echter nog wel wat duren, en tot zoolang zou ik dan onder rij I en rij IV geen nieuwe cijfers kunnen leggen. Dan kunt ge dus onder die 2 rijen voorloopig geen afgeroepen cijfers meer leggen. Dat is te lastig; wantdan komen rij II en II te vol. Wat doet men nu. Men legt No. 14 van rij I onder No. 15 van rij IV. Dat mag omdat 14 één minder is dan 15. Nu houdt ge rij IV verder vrij tot No. 13 afgeroepen wordt, en de hoogere cijfers legt ge verder veilig onder No. 16 op rij I.
Wij hebben nu vooveel mogelijk aangetoond hoe het spel moet worden gespeeld. Het spreekt van zelf dat er al spoedig méér nummers 1 worden afgeoepen en zoodra dat gebeurt, wordt het veel gemakkelijker daar men dan meer kans heeft om dadelijk de afgeroepen nummers af te leggen.
Reeds zijn er velen die van dit spel houden en wij raden ieder aan het met ernst te beproeven. Ook al is men alleen, zooals b.v. bij nachtwaken, dan nog kan het uitstekend dienen om de verveling te verdrijven.
